Zahedi

گفتگو های تاريخی جناب آقای اردشير زاهدی
-8-

دانشگاه ایالتی یوتا دراوایل سال 2015 دریک مراسم رسمی نام والا ترين سفير دوران شاهنشاهی، جناب آقای اردشیر زاهدی را بر یکی از تالارهای این دانشگاه گذاشت.

جناب آقای زاهدی در سالهای 1940 دانشجوی این دانشگاه بوده است. اين نخستين باری نيست که دانشگاه های آمريکا و کشور های ديگر بخاطر نقش ارزنده والای جناب آقای زاهدی در حفظ صلح و حقوق بشر در سیاست جهانی با نامگذار سالن يا دادن دکترای افتخاری در زمينه های حقوق، سیاست و روابط بین المللی به ايشان خدمات ارزنده اورا پاس داشته اند. جناب آقای زاهدی از سوی دولت سوييس و کشور آمريکا به عنوان طراح ومعمار صلح و «استاد دیپلماسی» ارج گذاشته شده و نشان های افتخار دريافت کرده اند. اما تصمیم دانشگاه یوتا آنهم در اين برش از زمان در بهارسال 2015 و درپی تلاش صلحی که با مذاکره بين دولت حاکم ايران و دولت آمريکا و شش کشور دارای اهميت و پنج کشور دارای حق وتو در سازمان ملل بدست آمده است از اهمیت بسيار ويژه برخورداراست .

جناب آقای اردشیر زاهدی پربهره ترين دوران جوانی را در ايالت يوتا گذرانده و در دانشگاه يوتاه آموزش های دانشگاهی ديده و از آن دانشگاه فارغ التحصيل شده است. به همين خاطر مردم مهربان يوتاه جناب آقای اردشير زاهدی را بياد می آورند.
Zahedi

جناب آقای زاهدی همچنين درسال 2007 جایزه «خدمات برجسته» را دریکصدونوزدهمین سال گشايش این مؤسسه علمی ازدانشگاه یوتا دریافت کرد.

آقای زاهدی پس از پایان تحصیلاتش دردانشگاه ایالتی یوتا؛ درسال 1950 لیسانس خودرا دررشته علوم کشاورزی از دانشکده کشاورزی یوتا دریافت کرد و به میهنش بازگشت ودرسال 1953 پس از نشان دادن وفاداری ويژه خود به شاهنشاه و پيروزی در کنار پدر وفادارش به خاندان پهلوی در پی رستاخيز ملی ايران در 28 امرداد، بعنوان آجودان شاهنشاه ایران ودستیار نخست وزیر انتخاب شد.

نخستين بار درسال 1959 به عنوان سفیر شاهنشاه آريامهر درایالات متحده آمريکا منصوب شد و درسال 1973 برای دومین بار به این مقام برگزیده شد. آنگاه که جناب زاهدی سفير ايران در واشنگتن آمريکا بود؛ همزمان سفیر آکردیته ایران در کشورهای کوبا، مکزیک، باهاماس و ونزوئلا نیز بود. جناب آقای زاهدی همه جا به ويژه در آمريکا دوستان مهمی بين مقام های بالای نظامی وسياسی دارد و به ويژه مورد اعتماد رؤسای جمهوری نیکسون ، فورد و کارتر بود. جناب آقای زاهدی همواره در ماموريت های سياسی خود در لندن يا واشنگتن به سیاستمداری زیرک و میزبانی مهربان معروف شده بود.

آقای زاهدی در درازای تلاش های صلح آميز وسیاسی اش نقش عمده ای درسیاست خارجی ایران و نمایندگی هیئت ایرانی را دربسیاری از موقعیت های بین المللی برعهده داشته است.

درسال 1999 صندوق کمک اردشیر زاهدی را در کالج کشاورزی دانشگاه یوتا پایه گذاری کرد تا به دانشجویان بین المللی کمک مالی کند.

مجله دانشگاه یوتا درشماره اخیر خود گفتگویی با رييس دانشگاه آقای آلبرشت درباره شخصیت آقای زاهدی پرسيد و اظهارنظرهائی رييس دانشگاه درباره آقای زاهدی کرده است به صورت زير بوده است:

درسال 1950 دریک مهمانی که بمناسبت شب سال نومسیحی درلوس آنجلس برپاشده بود، همفری بوگارت هنرپيشه معروف سينما به اردشیر زاهدی نزدیک شد وگفت:

«بیا بایک خانم زیبا برقص» و آنگاه دست اردشیر را دردستان همسرش لورن باکال گذاشت و خود با بانوی همراه اردشیر یعنی ملکه ثریا همسر پادشاه ایران به رقص پرداخت .

بوگی و باکال؟ شاه ایران؟ (آنطور که همفری بوگارت و همسرش لورن بوکال خوانده می شدند)؛ البته این یک لحظه کوتاه بود. اما آن لحظه اهمیت زیادی درشناخت شخصیت و زندگی مردی داشت که مورد احترام استن آلبرشت، رئیس دانشگاه ایالتی یوتاست. او اردشیر زاهدی را «برجسته ترین فارغ التحصیل در تاریخ دانشگاه یوتا» می داند.

دانشگاه یوتا، بزودی تالار دانشکده کشاورزی وعلوم کاربردی خودرا به افتخار ده ها سال دوستی بشردوستانه و همراهی آقای زاهدی با این دانشگاه «تالار آمباسادور اردشیر زاهدی» خواهد نامید. (آلبرشت هنوز هم زمانی راکه جایزه اردشیر زاهدی راکه به اساتید بین المللی سال تعلق می گیرد اعلام می کرد، به یاد می آورد بغض گلویش را فشار می دهد یا او لحظه ای را بیاد می آوردکه دریک گردهم آیی، رهبران سیاسی ، اقتصادی وفرهنگی درسویس جمع شده بودند و اردشیر زاهدی درآن جمع درحالیکه اشک برگونه هایش می چکید گفت: «من در دانشگاه ایالتی یوتا متولد شدم.».

وفاداری جناب آقای اردشير زاهدی به کشور و پادشاهش و محلی که خودش معتقد است در آنجا زاده شده است (منظورش دانشگاه يوتا است) بی نظير است و این دوستی باعث شده است هردو طرف آن را گرامی بدارند. بطوری که با گذشت سالها (بيش از 40 سال) نامگذاری تالار دانشکده کشاورزی دانشگاه یوتا بنام آقای اردشير زاهدی جلوه ای جهانی پيدا میکند و ميزان وفاداری برای هردو طرف جا ومقامی خاص پيدا میکند.

جناب آقای اردشیر زاهدی در کتاب خاطراتش به شرح جزئیاتی دربارۀ مهمترین نقشی که در تاریخ ایران نوین برعهده داشته است می پردازد. به عنوان مشاور مورد اعتماد، داماد و دوست وفادار به شاهنشاه؛ همواره نقش مهم و مؤثری درزندگی سياسی ايران و زندگی سياسی انوشه روان شاهنشاه آريامهر بازی کرد. هم او بود که سرانجام مراسم به خاک سپاری شاه ایران را درمصر ترتیب داد.

جناب آقای زاهدی دوبار به عنوان سفیر درایالات متحده و یک بار سفیر ايران در انگلستان بوده است. پيش از سفارت در سال 1973 در ايالات متحده آمريکا به مدت 7 سال وزیر امور خارجه کشورش بود.

جناب آقای زاهدی هفت رئیس جهمور مهم آمریکا را می شناخت و با آنها کار کرده بود. سرشناسان؛ بارزگانان مهم؛ سرمايه گذاران ثروتمند دنيا، ارتشيان و ژنرال های مهم کشور های محل ماموريت، هنرپیشگان و ستارگان سرشناس هالیوودبا آقای زاهدی دوست بوده و در ميهمانی های ايشان شرکت کرده اند.

جناب آقای زاهدی در اوایل دهه 1950 شاهد ظهور وسقوط دکتر محمد مصدق بود؛ آنگاه که مردم ايران از نگرانی افتادن ايران به چنگاه «بلشويک» های روسيه عليه مصدق رستاخيز کردند ايشان در کنارمردم و با پدرش به عنوان نخست وزیر ایران همراه بود.

جناب آقای زاهدی از نواده های دوخانواده مهم تاریخ معاصر ایران را می باشند. پيش از آنکه پدرش، تيمسار سرلشگر فضل الله زاهدی به سمتِ نخست وزیر خدمت کند، یک شخصیت سیاسی و نظامی دوران پهلوی بشمار می رفت. پدربزرگ آقای زاهدی (از سوی مادر) حسین پیرنیا مؤتمن الملک به عنوان اولین نخست وزیر ایران پس ازتصویب قانون اساسی در آغاز قرن بیستم بود.

آلبرشت رييس دانشگاه يوتاه درباره دوستش "زاهدی" می گوید: «ازدواج با دختر پادشاه ایران یکی ازحوادث عادی زندگی او بود.»

آلبرشت درادامه می گوید:«اما وقتی به 20-30، شاید حتی به دوره 40 ساله تاریخ جهان نگاه کنید جای پای اردشیر را در آن حوادث تاریخی- به صورتی بسیار مهم می بینید. مردی که در حوادث آن دوره از تاریخ جهان حضوردارد انسانی است شگفت انگیز، سرشاراز نجابت و مهربانی. او یک نجیب زاده واقعی است. »

درسال 1968 به عنوان وزیر امور خارجه و سرپرست هیئت ایرانی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای را امضا کرد. سپس ايشان در چهار پايتخت ديگر دنيا، از جمله روسيه (مسکو) و انگلستان (لندن) پيمان نامه منع گسترش سلاح های هسته ای را امضا می کند.

درسال 1977 مجله تايم از جناب آقای اردشير زاهدی سفیر ایران در ایالات متحده آمریکا، اشرف قوربال سفير مصر و سفیر پاکستان صاحب زاده یعقوب خان بخاطر فیصله دادن به اشغال سه ساختمان در واشنکتن دی .سی. توسط حنفی ها، ستایش کرد.

آقای زاهدی و دو دیپلمات دیگر ابتدا ازطریق تلفن و بعد رو در رو با 12 مسلمان حنفی مسلح که 149 تن را گروگان گرفته بودند مذاکره وملاقات کردند. پس از اینکه سه سفیر به آیه ای از قرآن که مردم را به رحم وشفقت دعوت می کرد اشاره کردندگروگانها آزادشدند.

آلبرشت می گوید: « زاهدی نقش مهمی در دیدار ریچارد نیکسون از چین بازی کرد. او نقش بسیار مهم وحیاتی در حضور آمریکا درپاکستان برعهده داشت. او روابط خوب وحسنه ای با نخست وزیر پاکستان داشت» آلبرشت درادامه می افزاید: «ازاینها گذشته ما دردانشگاه یوتا فارغ التحصیلان برجسته زیادی داشته ایم اما هیچیک از آنها به اندازه زاهدی در حوادث تاریخی نقش نداشته اند».

پدر زاهدی می خواست پسرش از امکانات تحصیلی خوبی برخوردار باشد. آلبرشت دراین زمینه می گوید: «ازاین رو دو پسرش را به بهترین دانشگاههای اروپا فرستاد و دانشگاه کلمبیا را برای اردشیر درنظر گرفت».

اردشیر جوان وارد نیویورک شد اما از زندگی در نیویورک راضی نبود. بگفته آلبرشت او با یکی از دوستان خوب خانواده اش فرانکلین هریس رئیس سابق دانشگاه یوتا تماس گرفت و هریس اردشیر را تشویق کرد تا به لوگان برود. او وارد یوتا شد و به گروهی پیوست که با شستن ظروف آشپزخانه در مرکز دانشجویان بخشی از شهریه دانشگاه خودرا تأمین می کردند.

زاهدی اکنون 85 سال داردو ساکن مونترو سویس است. جائی که دنیا متشخص ترین فارغ التحصیل دانشگاه یوتا را مورد احترام وستایش قرار می دهد.

آلبرشت می گوید: «هنوز هم برای او احترام زیادی قائل هستند. چندسال قبل که در خانه او به دیدارش رفته بودم درمدت سه یا چهارساعتی که آنجا بودم تلفن هائی از لوس آنجلس، واشنگتن، پاریس، مسکو ولندن، کانادا ... داشت. از همه نقاط جهان با او درتماسند و با او مشورت می کنند».

اخیراً آلبرشت و بانوی اول دانشگاه یوتا بانو جویس آلبرشت با آقای زاهدی دیدار داشتند و در خیابانهای مونترو بااو قدم زدند. آلبرشت می گوید: «هرجا که می رفتیم، در فروشگاه در گوشه خیابان، مردم از کوچک وبزرگ به زاهدی احترام می کردند و دست اورا می فشردند.»

يک روز عصر دریک مهمانی ويژه؛ آلبرشت طعم رقصیدن یک جوان جسور را با یک ستاره هالیوود چشید. آلبرشت می گوید:

«دراینجا همه زنان زیبا ی مونترو می خواهندبا این مرد که سالهای 80 را پشت سر می گذاردبرقصند. وآنها یکی یکی با او می رقصند و جای خودرا به نفر بعدی می دهند. بعضی اورا تا سر میزش همراهی کرده و اورا می بوسند و نفر بعدی باز برای رقصیدن به سراغ او می آید. بسیار جالب است.»

آلبرشت می گوید سخاوت و بزرگواری اردشیر زاهدی باعث شده است که هرهفته کارت های سپاسگزاری و یادداشت های دوستانه بی شماری به لوگان می رسد.

رئیس دانشگاه یوتا می گوید: همه این کارتها و یادداشتها بااین جمله آغاز می شود: «دوست عزیز و شریف من» که کسی جز اردشیر زاهدی نیست.

مراسم نامگذاری سالن دانشکدۀ کشاورزی یوتا بنام آقای زاهدی در اوایل سال 2015 صورت گرفت.